Zaman Bildiren Edatlar

ПРЕДЛОГИ СО ЗНАЧЕНИЕМ ВРЕМЕНИ - ZAMAN BİLDİREN EDATLAR

Aşağıdaki edatlar, когдá? (ne zaman?) sorusuna cevap verirken -İN HALİ’nde kullanılırlar.

с (со)                                                     -den, -dan itibaren

- Когдá открывáется магазEн?            - Dükkan ne zaman açılıyor?

- МагазEн открывáется с восьмE        - Dükkan sekizden itibaren açık.

часóв.

от (óто)                                                  -den, -dan itibaren

- Когдá врач принимáет больнGх?     - Doktor hastaları ne zaman kabul edi-

                                                              yor?

- Он принимáет от одEннадцати          - O saat 11’den itibaren kabul ediyor.

часóв.

до                                                         önce, öncesinde, -e kadar

- Когда все бGли готóвы?                    - Herkes ne zaman hazırdı?

- Все бGли готóвы до приéзда            - Bakanın ziyareti öncesinde herkes

минEстра.                                             hazırdı.

с... до...                                                 -den, -dan...-e kadar

- Кóгда вы рабóтаете?                         - Siz ne zaman çalışıyorsunuz?

- Мы рабóтаем с девятE утрá до         - Biz sabah dokuzdan akşam dokuza

девятE вéчера.                                    kadar çalışıyoruz.

от... до...                                               -den, -dan...-e kadar

- Кóгда вы отдыхáете?                        - Siz ne zaman dinleniyorsunuz?

- Мы отдыхáем от чáсу до двух.         - Biz birden ikiye kadar dinleniyoruz.

пóсле                                                    -den, -dan sonra

- Кóгда онE поéдут на мóре?               - Onlar ne zaman deniz kenarına

                                                              gidecekler?

- ОнE поéдут на мóре пóсле иIня.       - Onlar hazirandan sonra deniz kenarına

                                                              gidecekler.

наканýне                                              arifesinde, bir gün öncesinde

- Кóгда вы зайдёте ко мне?                - Bana ne zaman uğrayacaksınız?

- Я зайдý к вам наканýне прáздника. - Size bayram arifesinde uğrayacağım.

средE (средь)                                       ortasında, sırasında

- Кóгда он вернýлся?                           - O ne zaman döndü?

- Он вернýлся средE зимG.                  - O kışın ortasında döndü.

С (СО) EDATININ KULLANILMASI

1.   Bu edat bir eylemin, zaman olarak, başlangıcını göstermede kullanılır.  Bu an-

lamda когдá? (ne zaman?)sorusunun yanında с какóго врéмени? (ne zamandan itibaren? ne zamandan beri?) sorusuna teşkil eder.

- С какóго врéмени начинáются         - Sizin kurslarınız ne zamandan

вáши занHтия?                                     itibaren başlamaktadırlar?

- Нáши занHтия начинáются с             - Bizim kurslarımız 1 Ekimden

пéрвого октябрH.                                 itibaren başlamaktadırlar.

Мой óтпуск начинáется с                    Benim tatilim 1 Temmuzdan itibaren

пéрвого иIля.                                       başlamaktadır.

Рабóчие с утрá рабóтают на               İşçiler sabahtan itibaren fabrikada

фáбрике.                                              çalışıyorlar.

Ахмéт с пHтницы готóвился к             Ahmet cumadan itibaren tatile

óтпуску.                                                hazırlanıyordu.

2. С edatı, eylemin zaman olarak süresini bildirmede до (-e kadar) edatı ile birlikte

kullanılır.

с утрá до вéчера                                  sabahtan akşama kadar

с пятE до шестE часóв                         saat beşten altıya kadar

с вéчера до нóчи                                 akşamdan geceye kadar

Лéтом с утрá до вéчера дéти игрáют  Yazın çocuklar sabahtan akşama kadar вне дóма.     evin dışında oynuyorlar.

С вéчера до утрá шёл сEльный          Akşamdan sabaha kadar şiddetli

дождь.                                                  yağmur yağıyordu.

ОТ (ОТО) EDATININ KULLANILMASI

Bu edat da с edatı gibi bir eylemin başlangıcını göstermek için kullanılır. Aynı şekilde bir eylemin zaman olarak süresini bildirmek için до (-e kadar) edatı ile birlikte

kullanılır.

ОнE начинáют рабóтать от семE         Onlar yediden itibaren çalışmaya

часóв.                                                   başlıyorlar.

Он бывáет здесь от трёх до пятE.      O buralarda üçten beşe kadar oluyor.

Мы с ней договорEлись                       Biz onunla akşamleyin sekizden dokuzaпорабóтать вéчером от восьмE    kadar çalışmaya anlaştık.

до девятE.

ДО EDATININ KULLANILMASI

Bu edat birkaç değişik anlamı karşılamada isimlerle -İN HALİ’nde kullanılmakta-dır.

1.   Zaman bildiren sözcükler bu edat ile kullanıldığında, bir zaman sürecinin ya da

biriminin “en son noktasına kadar, -e kadar” anlamını karşılar.  До какóго врéмени? (ne zamana kadar?) sorusuna cevap verir.

- До какóго врéмени вы дýмаете        - Ne zamana kadar İstanbul’da kalmayı

оставáться в Стамбýле?                     düşünüyorsunuz?

- Я дýмаю остáться здесь до мáя.      - Mayısa kadar kalmayı düşünüyorum.

ОнE занимáлись спóртом до               Akşam geç vakte kadar spor

пóзднего вéчера.                                 yapıyorlardı.

СEльный снег шёл до середEны         Yoğun kar gece yarısına kadar

нóчи.                                                     yağıyordu.

Я не мог проспáть до утрá.                 Ben sabaha kadar uyuyamadım.

2.   Когдá? (ne zaman?) sorusuna cevapta “bir şeyin ÖNCESİNDE / EVVELİNDE”

anlamını karşılamak için isimler до edatı ile kullanılırlar.

Гóсти пришлE в клуб до ýжина.           Misafirler akşam yemeği öncesinde

                                                              kulübe geldiler.

Сегóдня мой отéц пришёл с                Bugün babam öğle yemeği öncesinde

рабóты до обéда.                                işten geldi.

СEльный дождь шёл до утрá.              Sabaha kadar kuvvetli yağmur

                                                              yağıyordu.

Мы должнG бGли кóнчить Lту             Yemek öncesine kadar bu işi bitirmek

рабóту до обéда.                                 zorundaydık.

ДО EDATININ DİĞER KULLANILMA DURUMLARI

Bir yere kadar olma sınırını bildirmede, до какóго мéста? (hangi yere kadar?) sorusuna cevap olarak yer isimleri ile kullanılır.

- До какóго мéста ученикE шли           - Çocuklar nereye kadar hızlı yürüyerek бGстро?        gidiyorlardı?

- ОнE шли бGстро до шкóлы.               - Onlar okula kadar hızlı yürüyerek

                                                              gidiyorlardı.

До отхóда пóезда остáлось две         Trenin hareketine iki dakika kaldı.

минýты.

У неё вóлосы до пóяса вGросли.       Onun saçı beline kadar olmuş.

Bazı fiiller önüne de до- öneki alarak kullanılırlar.

До дерéвни мы доéхали на                Köye kadar bisiklet ile gittik.

велосипéде.

Отéц дочитáл письмó до концá.         Baba mektubu sonuna kadar okudu.

ТурEсты долетéли до пóлюса.            Turistler kutba kadar uçakla gittiler.

ОнE дошлE до вокзáла за дéсять        Onlar gara kadar on dakikada vardılar.

минýт.

ПОСЛЕ EDATININ KULLANILMASI

- Когдá пришёл ваш брат?                   - Kardeşiniz ne zaman geldi?

- Он пришёл пóсле всех.                     - O herkesten sonra geldi.

Пóсле обéда онE пошлE в кинó.          Onlar yemekten sonra (öğleden sonra)                        sinemaya gittiler.

Пóсле Lтого мы вGучим нóвые           Bundan sonra biz yeni sözcükler

словá.                                                   öğreneceğiz.

Президéнт вGступил пóсле всех.       Cumhurbaşkanı herkesten sonra

                                                              konuştu.

Пóсле экзáмена все разошлEсь.         Sınavdan sonra herkes dağıldı.

НАКАНУНЕ EDATININ KULLANILMASI

“ARİFESİNDE, (BİR GÜN) ÖNCESİNDE“ anlamlarını veren bu edat ile isimler -İN HALİ’nde kullanılırlar.

наканýне прáздника                            bayram arifesinde

наканýне Нóвого Гóда                         yeni yıl arifesinde

наканýне револIции                            devrim arifesinde

наканýне рефóрмы                             reformların arifesinde

наканýне побéды                                zafer öncesinde

Наканýне Нóвого Гóда мы                   Yeni yıl öncesinde biz hediyeler satın

купEли подáрки.                                   aldık.

Наканýне прáздника все местá          Bayram arifesinde bütün yerler doluydu.

бGли зáняты.

Наканýне Олимпиáды турéцкая         Olimpiyat öncesinde Türk takımı son комáнда проходEла послéднюю               hazırlıklarını yapıyordu.

подготóвку.

Наканýне соревновáния все              Yarışma öncesinde sporcuların hepsi

спортсмéны бGли готóвы.                   hazırdı.

СРЕДИ (СРЕДЬ) EDATININ KULLANILMASI

Bu edat daha önce, где? (nerede?) sorusuna cevap verirken “bir şeyin/yerin zaman ORTASINDA” anlamını karşılamakta idi.  Burada ise, когдá? (ne zaman?) sorusuna zaman olarak “ORTASINDA” anlamını göreceğiz.

- Когдá зазвенéл звонóк?                   - Zil ne zaman çaldı?

- Звонóк зазвенéл средE урóка.         - Zil dersin ortasında çaldı.

МоH мать позвонEла мне                    Annem gece yarısında bana telefon etti.

средE нóчи.

Мой сын проснýлся средE нóчи.         Benim oğlum gecenin ortasında uyandı.

Он собирáется приéхать средE          O sonbahar ortasında gelmeyi

óсени.                                                   düşünüyor.

UYGULAMA - 26: Aşağıdaki cümlelerde -İN HALİ ile kullanılan zaman bildiren edatların hangi anlamda kullanıldığını inceleyiniz.

1.   Я занимáюсь с утрá до вéчера.

2.   К экскýрсии нáдо приготóвиться с вéчера.

3.   Врач принимáет от девятE утрá до восьмE вéчера.

4.   ЗанHтия в шкóле начнýтся с сентябрH.

5.   С óсени я собирáюсь записáться в библиотéку.

6.   С дéтства в нём воспEтывали любóвь к кнEге.

7.   ОнE бýдут здесь снимáть фильм с апрéля до январH.

8.   Два дня томý назáд я дочитáл кнEгу до концá.

9.   Мы рабóтали до пóздней нóчи.

10. УченикE вGшли из клáсса до звонкá.

11. Нáши ученикE расстáлись до сентябрH.

12. Наш урóк бýдет длEться до двух часóв.

13. о освободEтельной войнG в Тýрции бGло мáло больнEц.

14. От дóма до шкóлы невозмóжно дойтE пешкóм.

15. Онá хорошó знáет турéцких писáтелей от ДжахEта КюлебE до Яшáр Кемáля.

16. Пóсле урóка я пойдý к товáрищу.

17. Пóсле рабóты я поéду отдыхáть.

18. Всё зазеленéло пóсле дождH.

19. Мы придём к вам пóсле семE часóв вéчера.

20. Мы нахóдимся наканýне велEких собGтий.

21. Наканýне учéбного гóда онE съéздили в гóрод за покýпками.

22. Мы встрéтились наканýне прáздника.

23. Ребёнка разбудEли средE нóчи.

24. ПрHмо средE весéлья онá упáла в óбморок.

25. ОнE ссóрились средь бéла дня.