Türkçe Rusça Dersler 1

Rusça sessiz harfler iki gruba ayrılırlar: sert ve yumuşak.Sert sessizler а,у, о, ы, ьharfleri önünde bulunurlar.(istisnalar: ч, щ daima yumuşaktır.) Sert sessizler Türkçedeki karşıtları gibi okunurlar. Yumuşak sessizler я, ю, е, ё, ь, и önünde bulunurlar. (istisnalar: щ, ж, ц daima serttir.) Rusçada kelimelerin okunuşuTürkçemize azda olsa benzer. Ama Türkçemizdeki gibi tam anlamı ile yazılıp okunmaz. Rusçada vurgulamalar önemlidir. Konuşurken ses tonu çok önemlidir. Vurgunun olduğu harf biraz daha bastırılarak ve üzerinde durularak okunur. Yukarıdaki Rusça alfabe tablosunda göreceğiniz ‘ь’ yumuşatma işaretidir. Tek başına bir harf değildir. Sadece kendinden önce gelen harfin yumuşak okunmasını sağlar. Aynı şekilde ‘ъ’ sertleştirme işaretidir. Tek başına kullanılmaz ve harf olarak okunmaz. Kendinden öncekinin sert okunmasını sağlar. Seslerin çoğunun Türkçede net karşılıkları vardır.Eğer kelimeyi bir harf veya ses tonu ile yanlış söylerseniz anlamı olduğu gibi değişir,en çok buna dikkat etmek lazım. 

1-)Rusçada ‘c’ harfi olmadığından bu sesi çıkarabilmek için «дж» harflerini beraber okumak gerekir. Bu iki harf yan yana gelince bize ‘c’ sesini verir. Bu harfle ilgili örnek; Азербайджан :Azerbaycan 

2-) Rusçada ‘е’harfi bir kaç farklı şekilde telaffuz edilebilir. Aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi ‘е’harfi kelimenin başında (ye) olarak telaffuz edilmiş ama kelimenin ortasında [e] olarak okunmuştur. ‘е’ harfinin kelime başlarında [ye] olarak telaffuz edildiğini söylemek mümkündür. İki sessiz harf arasında kaldığı zamanlarda ise [e] olarak telaffuz edilebilir ama, bunun içinde bazı istisnalar hariç kesin bir kural yoktur.Египет  (yigipet) Нет (niyet)Yukarıdaki kelimede ise kelime içinde tek sesli harf olarak geçen ‘е’ harfi [ye] olarak telaffuz edilmektedir. 

Подьезд (pad’yes)                                                           съезд (s’yez)

Yukarıda verilen kelimelerde görüldüğü gibi sertleştirme ve yumuşatma işaretinden sonra gelen ‘е’ harfi [ye] olarak telaffuz edilebilir. 

меня (minya)                                                          её (yiyo)‘

е’ harfinin bir başka telaffuz şekli ise yukarıda görüldüğü gibi [i] ve ya [yi] olarak okunmasıdır. Bunun için her hangi bir kural yoktur. 

3-) ‘в’ harfi Rusça’da aşağıdaki örneklerde görüldüğü üzere bazen [f] olarak telaffuz edilebilir.

Всегда (fsigda)                                                     Встарь (fstar) 4-) ‘г’ harfi

Rusça’da bazen iki ‘о’ harfi arasında bazen de ‘е’ ve ‘о’ harfleri arasında istisnai olarak [v] olarak okunur. Ve bunun kesin bir kuralı yoktur.

сегодня (sivodenya)                                      его (yivo) 

5-) ‘сч’  harflerinin yan yana gelmesiyle [ş] sesi çıkar.Aşağıdaki kelimeleri inceleyin.

счастье (ş’ast’yı)                                                 счёт (ş’yot) 

6-) ‘о’ harfi ise sadece vurgusu olduğu zaman [o] olarak okunmasıdır, vurgusuz olduğu yerlerde ‘o’ harfi her zaman [a] olarak telaffuz edilir. Aşağıdaki örnekleri inceleyin;

Моросить (marasit)                                                                Моча (maça) 

CÜMLE KURULUMU 

TELEFFUZ ÇALIŞMASI 

Да(da)-evet            Нет(niyet)-hayır                 Дом(dom)-ev      Там(tam)-orada   Тут(tut)-burada Вот(vot)-işte      Машина(maşina)-araba       Он(on)-o               Йогурт(yogurt)-yoğurt Роза(roza)- gül     Зонт(zont)-şemsiye         Эта(eta)-bu              Стол (stol)- masa 

CÜMLELER 

Вот дом (vot dom)-işte ev ,Машина там (maşina tam)-araba orada ,Йогурт  тут (yogurt tut)-yoğurt burada                           

Он там (on tam)-o burada ,Эта зонт (eta zont) bu şemsiye ,Вот он (vot on)-işte o 

Daha öncede belirtildiği gibi Rusçada ses tonu çok önemlidir,çünkü ses tonuna göre cümlenin anlamı değişir.Soru cümlelerini kelimelerin yerlerini değiştirmeden,sadece soru vurgusunu kullanarak çok kolay şekilde oluşturabiliriz.Aşağıdaki örneği inceleyelim; 

OLUMLU  CÜMLE                                                            OLUMSUZ CÜMLE 

Машина там (maşina tam)-araba orada          Машина там ?(maşina tam)-araba orada mı ? 

Vurgu,bir hecenin sesle uzatmasıdır. Rusçada sözcük tanımak için çok önemli.Rusçada vurgunun bir kuralı yok, sözcüğü vurgusuyla beraber ezberlemek gerekiyor. Bazen aynı sözcükte bile çekimlenme sürecinde vurgu değişebilir. Sonraları için bir heceden fazla içeren Rus sözcüklerinde vurguyu yukarıda tırnak işareti olarak göstereceğiz. Aynı işaretle (okunuşta) ünsüzün yumuşamasını göstereceğim, dikkat edin, vurgu işareti ünlüden sonra (ve demek ki önceki ünlü vurgulu), yumuşama işareti ünsüzden sonra olur. Not: bir sözcükte “Ё” harfi varsa, vurgu her zaman onun üstünde.

Açıklama 1. “Я”, “Ю”, “Е”, “Ё” harfleri, sertlik ve yumuşatma işaretleri

Rus alfabesinin içinde 33 harf var. Onların  ikisi sertlik ve yumuşatma işaretleri, tek başına bunların bir sesi yok, önceki ünsüz harfin yumuşak ya da sert olduğunu gösteriyor. 10 ünlü ve 21 ünsüz harf var.

Ünlülerden (А, О, И, Э, Ы, У, Я, Ю, Е, Ё) 4 harf çift seslidir: Я, Ю, Е, Ё. Onların ilk sesi “Y”. Sözün başında, ünlüden, yumuşatma ve sertlik işaretlerinden sonra onlar iki ses olarak okunuyor. Sözün içinde ya da bitiminde ünsüzden sonra “Я” yumuşak bir “A” olarak okunur, “istiklal” sözcüğündeki gibi. Ünsüz ve “Я” arasında hiç ara yoktur.(Mesela, “Antalya” sözcüğü içinde “L”den sonra, ünsüzün yumuşaması yüzünden bahsettiğim ara var, ama imla kurallarına göre aranın olduğu göstermek gerekiyorsa “ЬЯ” yoksa “ИЯ” yazarız). Diğer üç harf aynı, böyle durumlarda bitişik hiç aralıksız okunur. Ünsüzden sonra “Е” ve “Ё” Rusçanın özgün harfleri. “Ё” harfi Türkçedeki “Ö” harfine hiç benzemiyor, telaffuzunda asla dudak hareketi yok. Türkçeden en yakın örnek – “yemek” sözcüğünde birinci ve ikinci “e”, ya da “söyle”deki “e” . “Ю” harfi de “Ü” harfinden farklı olarak dudaksız söylenir.  

Örnekler:

ЯБЛОКО (ya’blako) - elma

ЯСНО (ya’sna) – belli,

ИСТОРИЯ (isto’riya) - tarih,

КАЛЬЯН (kalya’n) – nargile.

Burada “Я” tam iki harf olarak söylenir: “Y” ve “A”.

МЯСО (mya’so) – et,

KАТЯ (ka’tya) – bir kız ismi.Burada “Я” yumuşak bir “A” şeklinde söylenir. 

НЕТ (nyet) – hayır, yok,

ЛЕС (lyes) – orman,

CООБЩЕНИЕ (saapşe’niye) – mesaj (birinci “e” tek sesli, ikinci çift sesli). 

ЁЖ (yoş) – kirpi,БЬЁТ (byot) – vuruyor.Burda “Ё” iki sesli.

МЁРЗНУТЬ (myo’rznut’) – üşümek.Burada bitişik ve tek sesli söylenir.  

ВЬЮГА (vyu’ga) – tipi,ЮГ (yuk) – güney.

КАТЮША (katyu’şa) – füze ismi, aynı zamanda kız isminin kısaltması. 

Açıklama 2. “Ж”, “Ш”, “Ц”, “Ч”, “Щ” harfleri

Rusçada “Ж”, “Ш”, “Ц” harfleri her zaman sert. “И”, “Е”, “Ё” harfleri onlarla beraber gelirse “Ы”, “Э”, “О” olarak okunur. “Ж”, “Ч” ve “Ш”den sonra “Ы” harfinin yazılması yasaktır, “И” yazmak gerekiyor. “Ш” ve “ШЬ” aynı okunur (sert). “Ч” harfi, “Щ” harfi gibi her zaman yumuşaktır. “ЧЭ”, “ЧЫ”, “ЩЭ”, “ЩЫ” gibi yazmasını asla göremezsiniz. “ЧА” ve “ЩА” “A” ile yazılır, ama “Я” var gibi okunur (“Я” ile yazması yasak).

Örnekler:

ЖИЗНЬ (jızn’) – yaşam,

ШИРОКИЙ (şıro’kiy) – geniş,

ЦИРК (tsırk) – sirk,

ЖЕЛАНИЕ (jela’niye) – istek,

ШЕЯ (şe’ya) – boyun,

ЦЕРКОВЬ (tse’rkaf’) – kilise,

ЖЁЛТЫЙ (jo’ltıy) – sarı,

ПРИШЁЛ (prişo’l) – geldi,

ЧИСТЫЙ (çi’stıy) – temiz.