Rusça Genel 5

Простите. (Prastite): Affedersiniz / Pardon.

Изв и ните. (İzvinite): Affedersiniz / Kusura bakmayın.

Простите меня! (Pastite minya): Affedersiniz / Pardon

Извиняюс (İzvinyayus): Özür dilerim

Изв и ните , что я опоздал (İzvinite, şto ya apazdal): Kusura bakmayın geciktim

Я не понимаю. (Ya ni panimayu): Anlamıyorum.

Не знаю. (Ne znayu): Bilmiyorum.

Что это? (Şto eta?): Bu nedir?

Это... (Eta): Bu...

Да / Нет (Da / nyet): Evet / Hayır

Что? (Şto?): Ne ?

Где? (Gde?): Nerede?

Куда? (Kuda?): Nereye?

Сюда (Süda): Buraya

Будьте здоровы! (Budte zdarovı!): Çok yaşa(yın)!

Пожалуйста. (Pajaluytsa): Lütfen

Ладно (Ladna): Tamam

Договорились (Dagavarilis): Anlaştık

BEN - Я

Я русский. [ya russkiy] - Ben Rus'um. (erkek cinsi)

Я турок. [ya turok] - Ben Türküm. (erkek cinsi)

Я говорю по-русски. [ya gavaryu pa russki] - Rusça konuşuyorum.

Я холост. [ya holost] - Bekarım. (erkek cinsi)

Я устал. [ya ustal] - Yoruldum. (erkek cinsi)

Я устала. [ya ustala] - Yoruldum. (dişi cins)

Я опоздал. [ya apazdal] - Geç kaldım. (erkek cinsi)

Я опоздала. [ya apazdala] - Geç kaldım. (dişi cins)

Я хочу есть. [ya haçu yest] - Yemek yemek istiyorum.

Я ищу книгу. [ya işu knigu] - Kitap arıyorum.

Я мужчина. [ya muşşina] - Ben erkeğim.

Я иду. [ya idu] - Gidiyorum.

Я готов. [ya gatov] - Ben hazırım. (erkek cinsi)

Я готова [ya gatova] - Ben hazırım. (dişi cins)

Я доктор. [ya doktor] - Ben doktorum.

Я спешу. [ya spişu] - Acelem var.

Я хочу пить. [ya haçu pit] - Susadım. (İçmek istiyorum.)

Я живу в Стамбуле. [ya jivu v stambule] - İstanbul'da yaşıyorum.

Я женат. [ya jınat] - Ben evliyim. (erkek cinsi)

Rusçada “sıfat + isim” yapısında sıfat her zaman isimden öncedir. Sıfatın ve ismin bir birine bağlı olduğunu göstermek için onları aynı cinsiyet, hal ve sayı kullanıyorlar (uyum kuralı). Sıfatın yalın halinde sayı ve cins olarak 4 şekli var: eril tekil, dişil tekil, nötr cins tekil ve çoğul. Sözlüklerde sıfatın eril biçimi verilir. Eril şeklinin görebileceğiniz bitimleri:  

“-ОЙ” БОЛЬШОЙ - büyük,

“–ЫЙ” НОВЫЙ - yeni,

“–ИЙ” ХОРОШИЙ – iyi. 

Eril sıfat direkt eril olan isme eklenebilir:

БОЛЬШОЙ(eril) + ДОМ(eril) = БОЛЬШОЙ ДОМ (büyük ev);

ХОРОШИЙ ЧЕЛОВЕК – iyi insan.

Dişil biçimi oluşturmak için eril bitimini “-АЯ” bitimine değiştirmek lazım.

НОВЫЙ – НОВАЯ (yeni)

İstisna: “-НИЙ” ile biten sıfatlarda “-ИЙ” bitimini “-ЯЯ” bitimi ile değiştirmek lazım.

СИНИЙ – СИНЯЯ (mavi)

ПОСЛЕДНИЙ – ПОСЛЕДНЯЯ (son)

Dişil sıfat dişil isimle beraber kullanılır.

НОВАЯ УЧИТЕЛЬНИЦА – yeni öğretmen(kadın)

СИНЯЯ МАШИНА – mavi araba

Orta cins sıfat : “-ОЕ”, “–ЕЕ”, “–ЬЕ” ile sona erer.

Çoğul sıfat : “-ИЕ”, “-ЫЕ” ile sona erer. 

 Sıfat bitimlerinin eril, dişil, orta cins ve çoğul biçimlerinde birbirine uyumu

*)“Ш”den sonra “Ы” telaffuz edilir, ama yazılmaz, “И” yazılır.

**)hayvan, kuş filan isimlerinden türenmiş sahipleme sıfatları için.

Örnekler:

Красивый – güzel (eril için),

красивая – güzel (dişil için),

красивое – güzel (orta cins için),

красивые – güzel (çoğul için).

Старый кот – eski (yaşlı) kedi

Старая тетрадь – eski defter

Старое пальто – eski palto

Старые люди – yaşlı adamlar

Sıfat cümlede fiilin yerine geliyorsa gene özneye cinsiyet ve sayı olarak uymak zorundadır.

Она красивая. O (kadın) güzeldir.

Он красивый. O (erkek) güzeldir.

Oно новое. O (orta cins bir eşya, mesela, palto) yenidir.

Моя жена красивая. Benim karım güzeldir.

Ты хороший. Sen iyisin (erkeğe).

Ты хорошая. Sen iyisin (kadına).

Вы хорошие дети. Siz iyi çocuklarsınız (çoğul)

Вы красивая. Siz güzelsiniz (saygı ile tek kadına, o yüzden tekil).

Вы хороший врач. Siz iyi bir doktorsunuz (kadına da erkeğe de olabilir, çünkü “врач” hem eril hem dişil olabilir).

Мы умные. Biz akıllıyız.

Они умные. Onlar akıllıdırlar.

Моё новое пальто – benim yeni paltom.(Bu biçim cümlelerde önce zamir, sonra sıfat gelir.)

Sıfatın soru sözcüğü “КАКОЙ” (КАКАЯ, КАКОЕ, КАКИE) – nasıl? ne? ne gibi?

Örnek:

Какой он человек? – Nasıl bir adamdır?       

Это какая улица? – Bu ne sokak?      

Какая книга? Синяя книга. – Nasıl bir kitap? Mavi kitap.

Rusçada bütün renkler isimleri sıfattır. Örneğin: синий (цвет) – mavi (rengi).Her sıfat gibi çekim yapar.

Sıfatın önüne olumsuz edatı “НЕ” gelebilir. Sıfat anlamını tersine değiştiriyor.

Bir ad önünde çoğu zaman edat ve sıfat bitişik yazılır. Ama karşı koyma olayı varsa (mesela sıfattan sonra “A” edatı bulunur), ayrı yazılır.

Некрасивая девушка - güzel olmayan kız

Эта книга не старая, а новая. Bu kitap eski değil, yenidir.

Я не старый. Yaşlı değilim (gencim gibisinden).  

Adların genetif (tamlayan) hali.

Aşağıdaki tabloda genetif halinin (tekilde) şekillerinin oluşması görebilirsiniz.

 

Rusçada hiç çekimlenmeyen (yani halden hale değişmeyen) sözcükler var. Mesela: пальто – palto,кофе – kahve, шоссе – şöse, – çoğunlukla dile girmiş yabancı sözcükler. “a” ya da “я” ile bitmeyen kadın isimleri ve yabancı kökenli kadın soyadları da çekimlenmez, mesela, Маргарет, Айше, Айгюль, Илькай gibi isimleri ve Кайя, Смит, Руденко, Павлович gibi kadın soyadları her halinde değişmez, ama Fatma gibi isim değişir. 

Kişi zamirlerinin ve sıfatların genetif hali.

Kişi zamirleri:

Я – меня

Ты – тебя

Мы – нас

Вы – вас

Она – её/неё

Он, оно – его/него

Они – их/них

Kişi zamirinin genetif hali ve iyelik zamirleri karıştırmayın (türkçede onlar aynı); zamirin genetif hali birçok yapılarda kullanılır. 3.şahıs zamirlerin, önünde bir öntakı varsa, başına “H” harfi geliyor, öntakı yoksa, ünlü ile başlayan biçimleri kullanılıyor.

Rusça aile üyeleri:

Мать                       anne
Мама                      anne
Отец                       baba
Папа                       baba
Сестра                    kız kardeş
Брат                       erkek kardeş
Дочь                       kız çocuğu
Сын                        oğul
бабушка                 büyükanne
Дедушка                 büyükbaba
Жена                      eş
Муж                        koca 

булавка	çengelli iğne
вешалка	askı
грабли	tırmık
игла	iğne
инструмент	alet
клещи	pense
лестница	merdiven
лопата	kürek
метла	süpürge
молоток	çekiç
насос	pompa
ножницы	makas
отвертка	tornavida
пила	testere
плоскогубцы	pense
полка	raf
спица	şiş

Rusça soru kelimeleri :
Что?   -   Ne? 
Как?   -   Nasıl? 
Кто?   -   Kim? 
Почему?   -   Neden?
Когда?   -   Ne zaman? 
Где?   -   Nerede? 
Куда?   -   Nereye? 
Откуда?   -   Nereden? 
Какой? (eril), Какая? (dişil), Какое? (nötr)   -   Hangisi? 
Чей? (eril), Чья? (dişil), Чьё? (nötr), Чьи? (çoğul)   -   Kimin?

İsmin hallerine göre Что? ve Кто? :
Yalın hal (özneyi sorar): 
    Что?      
    Кто?   
-i hali (nesneyi sorar): 
    Что?   
    Кого?   
-e hali (yönelme): 
    Чему?   
    Кому?   
-in hali (sahiplik): 
    Чего?    
    Кого?     
ile hali (ne ile, ne tarafından)
    Чем?  
    Кем?   
-de hali (bulunma, hakkında)

Rusça renkler:

алый	kızıl
бежевый	bej rengi
белый	beyaz
бирюзовый	turkuaz
бронзовый	bronz rengi
голубой	mavi
желтый	sarı
зеленый	yesil
золотой	altın rengi
коричневый	kahverengi
красить	boyamak
красный	kırmızı
одноцветный	tek renk
окрашивать	renklendirmek
оранжевый	turuncu
оттенок	gölge
разноцветный	rengarenk
розовый	pembe
светлый	açık
серебряный	gümüş rengi
серый	gri
темный	koyu
фиолетовый	mor
цвет	renk
черный	siyah
яркий	parlak

Rusça bazı sıfatlar:

медленный - yavaş

быстрый - hızlı

близкий - yakın

большой - büyük

важный - önemli

высокий - yüksek

главный - ana

грязный - kirli

густой - kalın

дешёвый - ucuz

дорогой - pahalı

жаркий - sıcak

интересный - ilginç

красивый - güzel

крепкий - güçlü

лёгкий - kolay

маленький - küçük

молодой - genç

мягкий - yumuşak

новый - yeni

первый - ilk

печальный - üzgün

плохой - kötü

последний - son

простой - kolay

скорый - çabuk

скучный - sıkıcı

сильный - güçlü

счастливый - mutlu

трудный - zor

удобный - rahat

холодный - soğuk

хороший - iyi

частный - özel

чистый - temiz

Rusça Giysiler

Одежда - Giysi 
Рубашка - Gömlek 
Костюм - Takım elbise 
Брюки - Pantolon 
Носки - Çorap 
Свитер - Süveter 
Футболка - T-Shirt 
Майка - Atlet 
Кофта - Bluz 
Джинсы - Jeans 
Юбка - Etek 
Платье - Elbise 
Водолазка - Polo yaka 
Жакет - Ceket 
Жилет - Yelek 
Пиджак - Ceket 
Шарф - Eşarp 

Куртка - Ceket 
Пальто - Palto
Шуба - Kürk 
Шапка - Şapka 
Ботинки - Ayakkabılar 
Кроссовки - Spor ayakkabı 
Спортивный костюм - Spor takım elbise 
Туфли - Ayakkabılar 
Босоножки - Sandalet 
Тапочки - Terlik 
Бюстгалтер - Sütyen

Türkçe	Rusça	Okunuşu
Ne kadar?	Сколько стоит?	Skolka stoit?
Bu ne kadar?	Сколько это стоит?	Skolka eta stoit?
Çok pahalı	Очень дорого	Oçin doraga
Bu var mı?	А это есть?	A eta yest?
Var	Есть	Yest
Yok	Нет	Nyet
Yok	Нет в наличии	Nyet f naliçi
Neden , Niçin?	Почему?	Paçemu?
İndirim	Скидка	Skidka
İndirim var mı?	Есть скидка?	Yest skidka
İndirim yapın lütfen.	Скиньте, пожалуйста.	Skinte pajalusta
KDV	НДС	EN DE ES
KDV siz	Без НДС	Bez EN DE ES
Tamam	Ладно	Ladna
Anlaştık	Договорились	Dagavarilis
İstemiyorum.	Я не хочу.	Ya ni haçu
Bunu alıyorum.	Я это покупаю.	Ya eta pakunayu
Çevirmen var mı?	Есть переводчик?	Yest perevodçik?
İmza.	Подпись	Podpis
Teslim	Доставка	Dastavka
Nakit olarak	Наличными	Naliçnımi

Genel olarak şimdiki zaman 1. ve 2. grup çekim eklerine baktığımızda; 

     

Я	-у / -ю	-у / -ю
Ты	-ешь	-ишь
Он / Она	-ет	-ит
Мы	-ем	-им
Вы	-ете	-ите
Они	-ут / -ют	-ат / -ят

Rusça'da, Türkçe'de de olduğu gibi, özneye göre fiil çekimleri vardır. Şimdiki zaman için fiil çekimi 2 gruba ayrılır. 

Fiilin sonu -ать veya -сти ile bitiyorsa 1. grup:

Şimdiki zaman için 1. tip fiil çekimleri
работать: çalışmak Я работаю  Ты работаешь  Он/ Она/ Оно работает Мы работаем Вы работаете Они работают	понимать: anlamak Я понимаю  Ты понимаешь Он/ Она/ Оно понимает Мы понимаем  Вы понимаете Они понимают	Знать: bilmek  Я знаю Ты знаешь  Он/ Она/ Оно знает Мы знаем  Вы знаете Они знают

Fiilin sonu -ить ile bitiyorsa 2. grup:

Şimdiki zaman için 2. tip fiil çekimleri
говорить: konuşmak  Я говорю Ты говоришь  Он/ Она/ Оно говорит Мы говорим  Вы говорите Они говорят	Жить: yaşamak Я живу Ты живёшь Он/ Она/ Оно живёт Мы живём Вы живёте Они живут	Ехать: gitmek  Я еду Ты едешь Он/ Она/ Оно едет Мы едем Вы едете Они едут